In 2013, tijdens de Algemene Vergadering van de VN, heeft Premier Abe zijn diplomatiek en veiligheidsbasisprincipe aangekondigd: Japan als een ‘proactive contributor to peace’ . Het is gebaseerd op het principe van internationale samenwerking. Daarna is het concept in verschillende concrete beleidsmaatregelen uitgewerkt, zoals de oprichting van de Nationale Veiligheidsraad, de ontwikkeling van een nationale veiligheidsstrategie en het bestuderen van de Japanse grondwet in verband met het recht op collectieve zelfverdediging. Tijdens zijn recente bezoek aan Europa heeft Premier Abe deze initiatieven toegelicht voor zijn ambtsgenoten van Groot-Britannië, Frankrijk, Duitsland en de NAVO en vervolgens hun begrip en steun gekregen. Minister Timmermans heeft ook tijdens een bilateraal gesprek tegen Minister Kishida gezegd dat hij het Japans beleid van ‘proactive contributor to peace’ verwelkomt.

Desondanks leeft bij sommigen de zorg dat de koers van een vredelievende natie, zoals Japan die na de WOII ging volgen, zou worden gewijzigd. Om dat misverstand te voorkomen, wil ik de achtergrond uitleggen waarom Japan nu deze koers gaat volgen.

Het concept ‘proactive contributor to peace’ betekent geen koerswisseling. Sinds de beëindiging van de Tweede Wereldoorlog functioneert Japan al bijna 70 jaar lang als een vredelievende natie en doet voortdurend haar best om fundamentale waarden, zoals die worden vermeld in de Handvest van de VN (vrede, democratie, rule of law, humanity) te realiseren mede door haar steun aan ontwikkelingslanden. Hierdoor heeft Japan een bijdrage geleverd aan de stabiliteit in Azië en in de rest van de wereld. Op basis van deze activiteiten heeft Premier Abe aangekondigd dat Japan een grotere bijdrage zal leveren aan de internationale vrede.

Plichtsbesef van het Japanse volk en groeiende verwachtingen van de internationale gemeenschap, deden Japan na de Eerste Golfoorlog in 1991 besluiten om de omvang van haar internationale samenwerking te vergroten. Het gaat om activiteiten zoals het handhaven van de stabiliteit in door conflicten getroffen regio’s Daartoe werd de Japanse Zelfverdedigingmacht op vredeshandhavingsmissies naar bij voorbeeld de Golan Hoogte gestuurd. Tijdens de oorlogen in Irak en Afganistan heeft de Japanse Zelfverdedigingmacht humanitaire hulp verleend en aan de bijtankmissie in de Indische Oceaan meegedaan. Tenslotte heeft Japan nauwe samenwerkingsbanden met de landen (inclusief Nederland) die meewerken aan de antipiraterij-activiteiten in de Golf van Aden. De Japanse Zelfverdedigingmacht heeft op basis van deze activiteiten het vertrouwen en de waardering van de internationale gemeenschap verworven . Ondanks de toename in internationale taken van de Japanse Zelfverdedigingmacht is het budget daarvoor nauwelijks toegenomen in de laatste tien jaar. Dit is een enorm verschil met de nabijgelegen landen die hun defensieuitgaven aanzienlijk laten groeien.

Verder is het van belang om de grote veranderingen in de veiligheidssituatie in de wereld te begrijpen. Na het einde van de Koude Oorlog kwam er een grote verschuiving in de machtsbalans binnen de internationale gemeenschap. Daarnaast zijn er grote zorgen over Noord Korea dat zich bezighoudt met de ontwikkeling van een nucleair en rakketprogramma. In Azië en Oceanië zien we een patroon van toenemende defensieuitgaven. Er worden pogingen ondernomen om de huidige situatie eenzijdig met geweld te veranderen; daardoor loopt de spanning op en komt de veiligheid in het gedrang. Ten slotte zijn er de dreigingen van de verspreiding van kernwapens en rakettechnologie, cyberaanslagen en andere terroristische activiteiten. Geen land kan deze complexe veranderingen in de veiligheidssituatie alleen aan. Daarom probeert Japan haar capaciteit te vergroten en meer samen te werken met de bondgenoten en andere betrokken landen. We hebben onze ideeën aan vele landen in de wereld op een transparante manier uitgelegd en zoals gezegd hebben we veel steun gekregen.

Er zijn allerlei manieren om vrede waar te maken. Niet alleen door stappen die direct te maken hebben met veiligheid, zoals vergroting van de capaciteit, versterking van de Japan-VS alliantie, maar ook door middel van wegen die Japan de laatste zeventig jaar bewandeld heeft, zoals ontwikkelingshulp, bevordering van vrije handel, samenwerking in verband met de klimaatverandering en nucleaire ontwapening en non-proliferatie. In het kader van onze rol als ‘proactive contributor to peace’ worden deze middelen ook als belangrijk beschouwd.

Zoals Premier Abe zei in de persconferentie, zal de basis van het naoorlogse Japan als vredelievende natie nooit veranderen. Zorg maken over ons diplomatieke concept “proactive contributor to peace” is niet nodig: het is immers gebaseerd op de weg die Japan in 1945 insloeg.

Page Top